رویکرد دانشگاه آزاد در جذب هیئت علمی قبل و بعد از شهادت طهرانچی

دکتر محمدصادق ضیائی رئیس مرکز جذب و امور هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به دیدگاه‌ها و اقدامات دکتر محمدمهدی طهرانچی در دوران مسئولیت خود، از سیاست‌های جدی وی در حوزه جذب و ارتقای اعضای هیئت علمی صحبت کرد.

وی در این‌باره گفت: یکی از تأکیدات همیشگی دکتر طهرانچی، موضوع جذب حداکثری اعضای هیئت علمی و همچنین فرایند دقیق ارتقای کیفی اعضای علمی بود. ایشان همواره به بنده می گفتند که در برنامه‌ریزی‌های مربوط به جذب، سیاست‌ها به‌گونه‌ای تنظیم شود که علاوه بر جذب گسترده، بر کیفیت علمی و ارتقای دقیق و هدفمند اعضای هیئت علمی نیز تأکید شود.

این مسئول دانشگاه آزاد افزود: برنامه‌هایی که در این دوره در حوزه مسئولیت ایشان در زمینه جذب اعضای هیئت علمی و دستیار آموزشی اجرا شد، کاملاً بر پایه همین نگاه کیفی و توسعه‌محور بود. از جمله اقدامات ایشان، پیگیری فعال و مؤثر در هیئت مرکزی جذب و هیئت عالی جذب بود. همین چند روز گذشته نیز جلسه هیئت عالی جذب برگزار شد و می‌توانید از مسئولین آن هیئت هم پرس‌وجو کنید.

وی با اشاره به عملکرد دقیق دانشگاه آزاد اسلامی در زمینه فراخوان‌ها تصریح کرد: دانشگاه آزاد در دوره‌های فراخوان ۱۳۹۹، ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ هیچ معوقه‌ای ندارد و همه تعیین تکلیف‌ها انجام شده است. این مسئله در جلسه اخیر هیئت عالی جذب به‌صورت رسمی گزارش شد. همچنین در مورد کمیسیون‌های ۲۱ و ۱۵ نیز، دانشگاه آزاد گزارش داد که کاملاً به‌روز است و این عملکرد حاصل تأکیدات و پیگیری‌های شخص دکتر طهرانچی در جلسات مختلف هیئت مرکزی و عالی جذب بوده است.

به گفته وی، در جلسه اخیر هیئت عالی جذب، دو دستگاه وزارت علوم و وزارت بهداشت نیز برای ارائه گزارش درباره وضعیت ماندگاری و تعیین تکلیف فراخوان‌های خود در سال‌های مذکور دعوت شده بودند و در تریبون عمومی اعلام شد که برخلاف برخی نهادها، دانشگاه آزاد فاقد معوقه در جذب هیئت علمی است.

وی در ادامه گفت: البته ممکن است یکی دو مورد استثنا وجود داشته باشد که مربوط به افرادی است که در بررسی صلاحیت‌های علمی یا عمومی، پاسخ دستگاه‌های مربوطه با تأخیر مواجه شده است، نه ضعف در عملکرد دانشگاه.

بازنگری فرآیند جذب هیئت علمی در دانشگاه آزاد اسلامی؛ کوتاه‌سازی مسیر جذب و روزآمدسازی آیین‌نامه‌ها

ضیائی تصریح کرد: در حوزه جذب اعضای هیئت علمی، ما بازنگری جامعی بر تمام فرآیندهای مربوط به جذب انجام داده‌ایم. هدف از این بازنگری، کوتاه‌سازی مسیر جذب و تسهیل فرآیندها در دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. فراخوان‌ها نیز با هماهنگی کامل با معاونت‌های مختلف، به‌ویژه معاونت‌های مرتبط با آموزش حضوری و با توجه به شرایط مناطق مختلف کشور، تدوین شده‌اند. در این چارچوب، سعی بر آن بوده است که دقیق‌ترین نیازهای واحدها شناسایی و بر همان مبنا نسبت به جذب اقدام شود.

وی تاکید کرد: این اقدامات در راستای موج گسترده‌ای است که مرحوم دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس فقید دانشگاه، ایجاد کرده بود. او همواره بر کیفیت جذب تأکید داشتند و معتقد بود که استادان باکیفیت باید در کلاس‌ها حضور یابند. هم‌اکنون نیز، دانشگاه آزاد اسلامی با داشتن بیش از یک میلیون و چهارصد هزار دانشجو، یکی از بزرگ‌ترین نظام‌های آموزش عالی کشور محسوب می‌شود. این آمار، نشان‌دهنده استقبال گسترده مخاطبان از دانشگاه آزاد اسلامی است.

رئیس مرکز جذب دانشگاه آزاد گفت: در حوزه علمی و پژوهشی نیز، جایگاه دانشگاه آزاد در رتبه‌بندی‌های ملی و بین‌المللی به‌طور قابل‌توجهی ارتقا یافته که بخش عمده‌ای از این موفقیت به‌دلیل سیاست‌های کیفی‌سازی جذب اعضای هیئت علمی و نظارت‌های دقیق آموزشی و پژوهشی است. بر همین اساس، بازنگری و به‌روزرسانی آیین‌نامه‌های مرتبط با اعضای هیئت علمی به‌طور جدی در دستور کار قرار گرفته است. بسیاری از آیین‌نامه‌ها تاکنون بازنگری شده و روزآمد شده‌اند؛ از جمله:

• آیین‌نامه پایه تشویقی، با هدف ایجاد انگیزه برای اعضای هیئت علمی
• آیین‌نامه ترفیع که در حال بازنگری و روزآمدسازی است
• آیین‌نامه اعضای هیئت علمی گروه‌های الف و ب
• آیین‌نامه‌های مربوط به مأموریت‌های برون‌استانی و درون‌استانی اعضای هیئت علمی

ضیائی تاکید کرد: براساس آخرین برآوردها، حدود ۹۵ تا ۹۶ درصد آیین‌نامه‌های مربوط به اعضای هیئت علمی تاکنون به‌روزرسانی شده‌اند. این تحول گسترده در نظام مقررات، گامی مؤثر در مسیر کیفیت‌بخشی به آموزش و پژوهش در دانشگاه آزاد اسلامی به شمار می‌رود.

او در ادامه گفت: از جمله اقدامات مهم دیگر، تهیه و تدوین کتابی جامع با همکاری دبیر محترم هیئت عالی جذب و با نظارت مستقیم ایشان است. این کتاب با عنوان «کلیه دستورالعمل‌ها و رویه‌های مرتبط با اعضای هیئت علمی از جذب تا خروج» در حال نهایی شدن است. هدف از انتشار این کتاب، ارائه یک مرجع دقیق و کامل برای تمامی استان‌ها، واحدها و مسئولین دانشگاهی است. این اثر به‌نوعی تفسیر و تدوین شفاف اسناد بالادستی، به‌ویژه سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی خواهد بود؛ سندی که توسط شهید دکتر طهرانچی طراحی، رونمایی و ابلاغ شده بود.

آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی با لحاظ ملاحظات دانشگاه آزاد در مرحله نهایی تدوین قرار گرفت

رئیس مرکز جذب و امور هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی از نهایی شدن آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی کشور خبر داد و تأکید کرد که در این آیین‌نامه، ملاحظات و شرایط خاص دانشگاه آزاد اسلامی نیز به‌طور کامل لحاظ شده است.

وی گفت: سند جامع علمی کشور، مصوبات هیئت عالی جذب، اسناد بالادستی و به‌ویژه بیانیه گام دوم انقلاب، به‌صورت جدی مورد توجه قرار گرفته و در کتابی که در دست تدوین داریم، به این اسناد، به‌ویژه بیانیه گام دوم، تمرکز ویژه‌ای شده است.

وی با اشاره به اقدامات هماهنگ در سطح ملی برای تدوین این آیین‌نامه افزود: در جلسه‌ای که با مدیریت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد، آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی بازنگری شده و هم‌اکنون در مراحل نهایی قرار دارد. نکته مهم اینجاست که عنوان روی جلد این آیین‌نامه چنین است: آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی. این یعنی تمام ملاحظات مربوط به دانشگاه آزاد، به‌دلیل شرایط و اقتضائات خاص آن، به‌صورت دقیق در این آیین‌نامه دیده شده است.

ضیائی با بیان اینکه در این جلسه، دکتر رنجبر، سرپرست فعلی دانشگاه آزاد اسلامی نیز حضور داشتند، افزود: اینجا جا دارد از دکتر ولایتی نیز تشکر کنم؛ چرا که تطبیق و هماهنگی لازم برای ادامه مسیر دانشگاه با همان فرمان و سرعتی که دکتر شهید طهرانچی طراحی کرده بودند، با حسن تدبیر وی و با مدیریت دکتر رنجبر در حال انجام است. دکتر رنجبر نیز طی سه تا چهار جلسه مشترک با استان‌ها، مدیران و مسئولان دانشگاه، تأکید کردند که کارها بدون وقفه و با همان کیفیت ادامه یابد.

این مقام دانشگاهی ادامه داد: بنده نیز به دستور شهید دکتر طهرانچی در جلسات کمیته بازنگری آیین‌نامه شرکت داشتم. تمامی ملاحظات ارتقای اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد در این آیین‌نامه لحاظ شده و پیوست‌های خاص مربوط به دانشگاه نیز در آن گنجانده شده است. این برنامه‌ها برای اعضای هیئت علمی پیش‌بینی شده و در حال اجراست.

رئیس مرکز جذب و امور هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی درباره کتاب در دست تدوین نیز توضیح داد: کتابی که به آن اشاره کردم شامل مجموعه آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به اعضای هیئت علمی است؛ از بدو ورود تا ارتقا، ترفیع، تبدیل وضعیت، آموزش‌ها، مسیر استخدامی و حتی فرآیندهای مربوط به خروج از دانشگاه مانند بازنشستگی، بازخرید و در موارد خاص اخراج. تمامی این آیین‌نامه‌ها در این کتاب دیده شده‌اند و همه نیز به‌روز هستند. به‌صورت موازی نیز کار بازنگری و روزآمدسازی آیین‌نامه‌ها ادامه دارد.

ضیائی خواستار نگاه اساسی به دانشگاه آزاد شد و گفت: خواستار این هستم که دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک بال اساسی آموزش عالی کشور دیده شود. طبق آمارهای رسمی، بیش از ۴۰ درصد بار آموزش عالی کشور بر دوش دانشگاه آزاد اسلامی است. این دستاورد نتیجه تدابیر دقیق شهید طهرانچی است و دکتر رنجبر نیز تأکید کرده‌اند که مسیر، فرمان، سرعت و کیفیت حفظ خواهد شد.

وی با اشاره به جایگاه خاص دانشگاه آزاد تصریح کرد: همان‌طور که می‌دانید، دانشگاه آزاد اسلامی یک نهاد غیردولتی و غیرخصوصی است که از دولت بودجه‌ای دریافت نمی‌کند، اما با نزدیک به ۲۰ هزار عضو هیئت علمی، نقشی بی‌بدیل در توسعه آموزش عالی کشور ایفا می‌کند.

بهبود معیشت اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد و کاهش وابستگی به شهریه

ضیائی با اشاره به وضعیت جذب، اشتغال و معیشت اعضای هیئت علمی و دستیاران آموزشی در دانشگاه، از اصلاح ساختارهای مالی و بهبود چشمگیر شرایط خبر داد.

وی اظهار کرد: حدود ۲۰ هزار عضو هیئت علمی در دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت دارند. این ۲۰ هزار عضو هیئت علمی به‌صورت کاملاً هدفمند و با برنامه‌ریزی اداره می‌شوند. خوشبختانه در حوزه معیشت این عزیزان، بسیاری از فاصله‌ها و نابرابری‌هایی که در گذشته در زمینه پرداخت حقوق و مزایا وجود داشت، برطرف شده است. هم‌اکنون روند همسان‌سازی حقوق اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد با سایر دستگاه‌ها به‌طور جدی در حال اجراست.

او در ادامه با اشاره به دیدگاه مرحوم دکتر محمدمهدی طهرانچی، گفت: شهید طهرانچی همیشه تأکید داشت که اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد، پیش‌قراولان بیش از ۴۰ درصد توسعه علمی کشور هستند. ایشان باور داشتند که با این سطح از مسئولیت، باید شأن و معیشت این افراد نیز در تراز ملی قرار گیرد. از سوی دیگر، هم‌اکنون دانشگاه آزاد اسلامی با بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار دانشجو، یکی از بزرگ‌ترین و مؤثرترین نهادهای آموزش عالی کشور است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به استقلال مالی دانشگاه از بودجه عمومی دولت اشاره کرد و افزود: یکی از مهم‌ترین مسائل امروز دانشگاه آزاد این است که بدون اتکا به بودجه دولت، در حال اداره و پیشبرد برنامه‌های خود است. در گذشته، حدود ۹۴ تا ۹۵ درصد درآمد دانشگاه از شهریه تأمین می‌شد، اما امروز این سهم به زیر ۷۰ درصد کاهش یافته و اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم، شاید حدود ۶۳ یا ۶۴ درصد باشد. بخش قابل توجهی از بودجه دانشگاه از محل طرح‌های دانش‌بنیان، پژوهش‌های کاربردی و فعالیت‌های فناورانه تأمین می‌شود.

او در ادامه توضیح داد: در برخی از شهرستان‌ها و استان‌ها، پیش از این، پرداخت حقوق با تأخیرهای چند روزه یا چند هفته‌ای همراه بود؛ مخصوصاً سه یا چهار سال پیش، گاهی این تأخیر به یک تا دو هفته نیز می‌رسید. اما امروز تلاش شده است که این مشکلات به‌طور کامل برطرف شود. در حال حاضر در اکثر واحدها، پرداخت‌ها حداکثر با فاصله سه روزه انجام می‌شود و هیچ معوقه پرداختی در دستور کار نیست.

وی در پایان تأکید کرد: تمام این تحولات مالی و ارتقای کیفیت پرداخت، ناشی از درآمدهایی است که از محل پژوهش‌های علمی کاربردی، شرکت‌های دانش‌بنیان، فعالیت‌های دانشجویان و عملکرد فعال حوزه‌های پژوهشی و آموزشی دانشگاه به‌دست آمده است. معاونت‌های پژوهشی و آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی نقش بسیار گسترده‌ای در تحقق این اهداف ایفا می‌کنند.