صدای حقیقت با ترور خاموش نمی‌شود؛ جان‌هایی که آزادگی را انتخاب کردند
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب، طاهره طهرانی: همین چند روز قبل مراسم «تا ابد ایران» با شرکت رئیس جمهور و وزیر فرهنگ و خانواده‌های شهدای فرهنگ در جنگ اخیر، در تالار وحدت برگزار شد. در میان عکس‌های این مراسم یک عکس خاص بیش از بقیه نگاه‌ها را متوجه خود می‌کرد، جای صندلی خالی پشت قاب عکس فرشته باقری. همه این شهدا فرزندان ایران بودند و در حمله رژیم صهیونیستی به شهادت رسیدند، اما این تنها باری نبوده و نیست که این رژیم اهالی فرهنگ و ادب و هنر را به قتل می‌رساند.
به بهانه برگزاری این مراسم نگاهی داریم به تعدادی از ترورهای رژیم صهیونیستی که در آن کسانی را به قتل رسانده که سلاحشان قلم و دوربینشان بوده است. بر خلاف بعضی که گمان می‌کنند تاریخ مناقشات کشورهای منطقه با اسرائیل از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و حمله غافلگیرانه حماس آغاز شد، برای نسل امروز و نسل‌های بعدی باید گفت تاریخ پیش از ۷ اکتبر، پیش از اختراع موتور سرچ گوگل هم وجود داشته و بسیاری کسان _از جمله زنان و مردانی که توسط رژیم جعلی اسرائیل به خاک و خون کشیده شده‌اند_ جانشان را برای ثبت این حقایق تاریخی، برای بیان و روایت زندگی انسان‌های تحت ظلم رژیم اشغالگر قدس، و برای پوشاندن جامه داستان و شعر و تصویر و فیلم به قامت آزادی و انسانیت و رساندن آن به دست نسل‌های بعد از دست داده‌اند.
ترور موضوع جدیدی در سیاست‌های رژیم صهیونیستی به شمار نمی‌رود و پرونده این رژیم از آغاز تشکیل در سال ۱۹۴۸ تاکنون شمار زیادی از عملیات‌های ترور را در خود جای داده است؛ و هنوز هم یاد و خاطره سیاستمداران، اندیشمندان و دانشمندانی همچون فتحی شقاقی، موسوی، عماد مغنیه، سید حسن نصرالله، اسماعیل هنیه، یحیی سنوار و تمام شهدای دانشگاهی ایران و جنگ اخیر که قربانی این سیاست شده‌اند، در اذهان باقی است.
رژیم صهیونیستی از دهه ۱۹۵۰، سیاست ترور و تصفیه را به عنوان یک دکترین ثابت خود اتخاذ کرده بدون اینکه به عواقب سیاسی و قانونی این اقدام وحشیانه و ضد انسانی توجه کند. در واقع تنها چند ماه از اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی گذشته بود که پروژه ترور کلید خورد؛ هنگامی که باندهای صهیونیستی، «فولکه برنادوت» دیپلمات ارشد سوئدی و میانجی سازمان ملل متحد بین اعراب و اسرائیل را ترور کردند. او ایده‌هایی برای صلح ارائه داده بود که از جمله آن پایان دادن به مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های فلسطین و باقی ماندن بیت‌المقدس تحت حاکمیت عربی بود.
بررسی شیوه زیست و رشد تاریخی رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد که این رژیم بر مبنای ترور و کشتار بنا شده و این منحصر به مبارزان علیه این رژیم غاصب نبوده است. بلکه از آغاز با دروغ‌سازی و شاخ و برگ دادن به وقایع جنگ‌های جهانی و دستاویز قرار دادن مفاهیم موهوم که به آئین یهودیت نسبت داده‌اند؛ همیشه به طور هدفمند به حذف یا بی‌اعتبار کردن اهالی خرد و فرهنگ پرداخته‌اند؛ تا روایتی غیر از روایت دروغین خود را بر مسند باور ننشانند و بتوانند نه تنها از مردمان سرزمین‌های فلسطین و مصر و اردن و لبنان و عراق _نیل تا فرات به زعم خودشان_ بلکه از تمام مردم جهان و تمام دولت‌ها باج بگیرند.
از سال ۱۹۴۸ تا کنون، رژیم اسرائیل در یک کارزار مرگبار و سازمان‌یافته، ده‌ها خبرنگار، روزنامه‌نگار، نویسنده، شاعر، نقاش، کاریکاتوریست و فعال فرهنگی فلسطینی و برخی خارجی را به صورت هدفمند ترور و به قتل رسانده است. این اقدامات در داخل و خارج سرزمین‌های فلسطینی و همچنین در کشورهای دیگر رخ داده و آثار عمیقی بر هویت و زیرساخت‌های فرهنگی مردم فلسطین داشته است. تنها در جریان جنگ‌های اخیر در غزه (۲۰۲۳-۲۰۲۵)، بیش از ۱۸۶ خبرنگار فلسطینی کشته شده‌اند که بسیاری از آنها در حین انجام وظایف رسانه‌ای و حتی با نشان خبرنگاری به قتل رسیده‌اند.
یک نگاه گذرا به ترتیب تاریخ فقط نشان می‌دهد کشته‌شدگان اهالی فرهنگ، هنر و رسانه به دست رژیم اسرائیل به این صورت است:
*غسان کنفانی / نویسنده، روزنامه‌نگار. کشته شده در ۱۹۷۲ توسط عوامل موساد در انفجار بمب در بیروت
او در ۹ آوریل ۱۹۳۶ در شهر عکا (فلسطین) در خانواده‌ای کردتبار و از طبقه متوسط به دنیا آمد. او سومین فرزند خانواده بود و پدرش، فائز عبدالرزاق کنفانی، مبارزی در جنبش ملی فلسطین علیه اشغال بریتانیا بود. پس از اشغال یافا و عکا در سال ۱۹۴۸، غسان به همراه خانواده مجبور به ترک وطن شد و ابتدا به لبنان و سپس به سوریه پناهنده شد. او دوره متوسطه را در دمشق گذراند و در سال ۱۹۵۲ در رشته ادبیات عرب دانشگاه دمشق ثبت‌نام کرد.
غسان کنفانی علاوه بر نویسنده، فعال سیاسی و از اعضای رهبری جبهه مردمی برای آزادی فلسطین بود. او را یکی از پیشگامان ادبیات مقاومت فلسطین می‌دانند و به‌دلیل سبک مستقیم و شفاف در بیان مسائل پیچیده فلسطینی‌ها شهرت داشت. آثار برجسته‌اش مانند «مردان در آفتاب»، «بازگشت به حیفا»، و مجموعه داستان «چرا گل‌های آفتابگردان به خورشید نگاه نمی‌کنند؟» به بازتاب رنج، مبارزه و امید مردم فلسطین می‌پردازند. همچنین، او به همراه فعالیت‌های ادبی، سردبیری نشریه «الهدف» را بر عهده داشت که ارگان جبهه مردمی بود.
کنفانی در ۸ ژوئیه ۱۹۷۲ در بیروت، زمانی که خودروی او بمب‌گذاری شده بود، به دست سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل (موساد) ترور شد و به همراه خواهرزاده‌اش به شهادت رسید. این ترور واکنشی به فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی او در حمایت از فلسطین و افشای تجاوزات اسرائیل بود.
او به عنوان نماد فرهنگی مبارزه فلسطینیان شناخته می‌شود و آثارش همچنان الهام‌بخش نسل‌های بعدی فلسطینی و علاقمندان به ادبیات مقاومت است. ترور غسان کنفانی و دیگر فعالان فرهنگی فلسطینی نه تنها به کشتن افراد منجر شده، بلکه بخشی از تلاش‌های گسترده برای نابودی زیرساخت‌های فرهنگی و تاریخی فلسطینیان بوده است.
*محمد بودیه شاعر، فعال فرهنگی. کشته شده در انفجار بمب (موساد) ۱۹۷۳ در پاریس
محمد بودیه، شاعر و فعال فرهنگی الجزایری، به دلیل نقش مهمش در حمایت و پیشبرد مقاومت فرهنگی و سیاسی علیه اشغال و تجاوزات اسرائیل هدف حمله قرار گرفت. وی عضو گروه عملیات «سپتامبر سیاه» بود و توسط موساد، سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، هدف قرار گرفت و در ۲۸ ژوئن ۱۹۷۳ در پاریس با یک بمب فشاری که زیر صندلی خودرویش قرار داده شده بود ترور شد. ترور او بخشی از کارزار گسترده ترور هدفمند رژیم صهیونیستی علیه فعالان فرهنگی، سیاسی و هنری فلسطینی یا مرتبط با مسئله فلسطین در کشورهای مختلف، به ویژه در دهه ۱۹۷۰ بود.
*ناجی العلی کاریکاتوریست. ترور شده با شلیک گلوله (موساد) ۱۹۸۷ در لندن
ناجی العلی یکی از برجسته‌ترین و مشهورترین کاریکاتوریست‌های فلسطینی در خاورمیانه و جهان عرب بود که در سال ۱۹۸۷ در لندن ترور و به شهادت رسید. وی در سال ۱۹۳۶ یا ۱۹۳۷ در روستای الشجره در فلسطین به دنیا آمد. پس از تخریب روستایش توسط اسرائیلی‌ها در سال ۱۹۴۸، همراه خانواده به اردوگاه عین الحلوه در لبنان پناهنده شد و در کودکی چندین بار مجبور به ترک مکان‌های مختلف شد تا جایی آرام پیدا کند.
ناجی العلی بیش از ۴۰ هزار کاریکاتور خلق کرد که به شدت نقدگرایانه و سیاسی بود و دیدگاه‌های جهادی و مقاومت فرهنگی او را انعکاس می‌داد. آثارش به طور گسترده الهام‌بخش نسل جدیدی از کاریکاتوریست‌های سیاسی و مقاومتی در جهان عرب شدند. مهم‌ترین شخصیت کاریکاتوری او، «حنظله» بود؛ کودکی ۱۰ ساله که پشت به بیننده و با دستان قلاب شده در پشت، به تصویر کشیده می‌شد و تبدیل به نماد مقاومت فلسطینیان گردید.
ناجی العلی به خاطر انتقادات تند و تیز از رژیم اسرائیل و همچنین فریب و خیانت سران عرب، بارها تهدید به مرگ شده بود. سرانجام، در ۲۲ ژوئیه ۱۹۸۷ هنگامی که به دفتر روزنامه «القبس» در لندن می‌رفت، توسط عوامل موساد یا نیروهای مرتبط با اسرائیل هدف شلیک گلوله قرار گرفت. او پس از یک ماه کما، در ۲۹ آگوست همان سال درگذشت. پرونده قتل او همچنان باز است و قاتلان مشخص نشده‌اند.
از نظر هنری و فرهنگی، ناجی العلی با قلم و کاریکاتورهایش، رنج و مظلومیت مردم فلسطین را به تصویر کشید و روحیه مقاومت را در دل فلسطینیان زنده نگه داشت. آثارش به عنوان زبان مشترک مردم در مبارزه برای آزادی قدس و سرزمین فلسطین شناخته می‌شوند.
*جیمز هنری میلر فیلمساز. کشته شده در ۲۰۰۳ به ضرب گلوله در رفح.
جیمز هنری دومینیک میلر یک فیلمبردار و فیلمساز ولزی-ایتالیایی بود که در ۱۸ دسامبر ۱۹۶۸ متولد شده و در ۲ مه ۲۰۰۳ در سن ۳۴ سالگی به ضرب گلوله کشته شد. وی در حالی که مشغول فیلمبرداری یک مستند درباره رنج‌های کودکان فلسطینی در نوار غزه و به‌ویژه منطقه رفح بود، هدف گلوله نیروهای رژیم صهیونیستی قرار گرفت و به شهادت رسید، پس از کشتن میلر، ارتش اسرائیل اعلام کرد که او در جریان تیراندازی متقابل از پشت مورد اصابت گلوله قرار گرفته است که پزشکی قانونی آن را دروغ دانست، زیرا از جلوی گردنش گلوله خورده بود. مستندی با عنوان «مرگ در غزه» قتل میلر را پوشش می‌دهد.
میلر علاوه بر فیلمسازی، شرکت تولید مستقل Frostbite Productions را با شریک خود تأسیس کرده بود و چندین جایزه بین‌المللی از جمله پنج جایزه امی دریافت کرده بود. مرگ او به عنوان یکی از قربانیان خشونت علیه خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای در مناطق درگیر فلسطین-اسرائیل ثبت شده است. ترور این خبرنگار و مستندساز بین‌المللی که در جریان مأموریت پوشش خبری در منطقه رفح فلسطین هدف حمله نیروهای اسرائیلی قرار گرفت و کشته شد، نشان‌دهنده خطرات بالای فعالیت رسانه‌ای در مناطق جنگی و حساس مانند فلسطین است.
*یاسر مرتجی، خبرنگار. کشته شده در ۲۰۱۸ به ضرب گلوله مستقیم سربازان اسرائیلی در کرانه باختری.
یاسر مرتجی یک خبرنگار و عکاس فلسطینی بود که در سال ۲۰۱۸ (فروردین ۱۳۹۷) هنگام پوشش تظاهرات فلسطینیان در مرز غزه هدف تیراندازی سربازان رژیم صهیونیستی قرار گرفت و پس از مدتی در بیمارستان درگذشت. وی حین حادثه جلیقه خبرنگاری و کلاه ضدگلوله به تن داشت و همراه با دیگر خبرنگاران حضور داشت. این حادثه در جریان اعتراض‌های بازگشت فلسطینیان رخ داد که از سوی فلسطینی‌ها برای بازگشت به سرزمین‌های خود برگزار می‌شد.
وزیر دفاع اسرائیل ابتدا مدعی شد که یاسر مرتجی از حماس حقوق می‌گرفت و هدف قرار دادن او عمدی نبوده است. با این حال سازمان دیده‌بان حقوق بشر این اظهارات را نشانه‌ای از هدفمند بودن تیراندازی و قتل وی دانست. برادر یاسر که خود نیز خبرنگار است، اعتقاد دارد که آنها به وضوح هدف قرار گرفته بودند. پرونده شهادت یاسر مرتجی مورد توجه رسانه‌ها و سازمان‌های حقوق بشری قرار گرفت و باعث اعتراضات و تجمعات اعتراضی در فلسطین و حتی در آمریکا شد.
*شیرین ابوعاقله، خبرنگار. کشته شده در تیراندازی نظامیان اسرائیلی ۲۰۲۲ جنین (کرانه باختری).
شیرین ابوعاقله روزنامه‌نگار و خبرنگار فلسطینی-آمریکایی بود که در سال ۱۹۷۱ در قدس اشغالی به دنیا آمد و با بیش از ۲۵ سال فعالیت در شبکه خبری الجزیره به عنوان یکی از چهره‌های برجسته و فعال در پوشش اخبار و رویدادهای فلسطین شناخته می‌شد. او به دلیل گزارش‌های مستند و انتقادی‌اش علیه اشغالگری رژیم صهیونیستی و دفاع از حقوق مردم فلسطین شناخته می‌شد. ابوعاقله همچنین پیشگام حضور خبرنگاران زن در منطقه بود و صدای بسیاری از محرومان و مظلومان فلسطینی بود.
شیرین ابوعاقله در روز ۱۱ مه ۲۰۲۲ (۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱) هنگام پوشش خبری حمله نیروهای اسرائیلی به شهر جنین در کرانه باختری هدف شلیک گلوله نیروهای اسرائیلی قرار گرفت و از ناحیه سر مجروح شد. او که جلیقه خبرنگاری به تن داشت، پس از انتقال به بیمارستان سینا در جنین به دلیل شدت جراحات به شهادت رسید. این حادثه واکنش‌های گسترده بین‌المللی از جمله از سوی سازمان ملل و ایالات متحده را برانگیخت و همچنین شک و تردیدها و جنجال‌هایی درباره مسئولیت مستقیم نیروهای اسرائیلی در قتل وی به وجود آمد؛ ابتدا اسرائیل این مسئولیت را رد کرد اما بعدها قبول کرد که او توسط نیروهایش هدف قرار گرفته است.
شیرین ابوعاقله هرگز ازدواج نکرد و تمام زندگی حرفه‌ای خود را وقف اطلاع‌رسانی و مستندسازی رنج‌های مردم فلسطین کرده بود. او به عنوان صدای فلسطین و نماینده شجاع مقاومت رسانه‌ای در برابر تلاش‌های رسانه‌ای صهیونیسم شناخته می‌شد. کارهای او به شکل گسترده‌ای در میان مخاطبان فلسطینی و عرب و نیز ناظران بین‌المللی از ارزش و احترام بالایی برخوردار بود. شهادت او به نمادی از قربانی شدن خبرنگاران در مناطق جنگی و تحت فشار تبدیل شد و یاد و نامش همچنان در عرصه خبری و حقوق بشر برجسته است.
*رفعت العریر، شاعر و استاد ادبیات. شهادت در ۲۰۲۳ در بمباران هوایی غزه.
رفعت العریر (زاده ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۹ در غزه – درگذشته ۶ دسامبر ۲۰۲۳) یکی از نویسندگان، شاعران، استادان دانشگاه و فعالان برجسته فلسطینی بود. او تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته ادبیات انگلیسی در دانشگاه اسلامی غزه آغاز کرد و سپس کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه کالج لندن گذراند و برای دکتری به دانشگاه پوترای مالزی رفت. در نهایت به غزه بازگشت و در دانشگاه اسلامی غزه به تدریس ادبیات انگلیسی پرداخت.
رفعت العریر از بنیان‌گذاران پروژه و کارزاری با نام «ما عدد نیستیم» بود که هدف آن بیان واقعیات زندگی فلسطینیان و روایتگری مقاومت در برابر اشغال و نژادپرستی اسرائیل بود. او معتقد بود که داستان‌گویی و نوشتن، خصوصاً به زبان انگلیسی، ابزاری قدرتمند برای مقابله با استعمار و شکستن محاصره فرهنگی و رسانه‌ای است.
در جریان حملات اسرائیل به نوار غزه در سال ۲۰۲۳، رفعت العریر به همراه برادر و خواهر خود و چهار کودک از اعضای خانواده‌اش قربانی حملات هوایی رژیم صهیونیستی شد. او در این مدت با وجود شرایط سخت جنگ و محاصره، در فضای رسانه‌ای فعال بود و صدای مردم فلسطین را در جهان به گوش می‌رساند. آخرین پیام‌ها و اشعار وی نشان‌دهنده عزم و مقاومت او در برابر ظلم بود، از جمله شعری که در آن می‌گوید: «اگر قرار است من بمیرم، شما باید بمانید تا داستان‌هایم را بازگو کنید.»
رفعت العریر به عنوان صدای نسل نویسندگان و فعالان فرهنگی فلسطینی شناخته می‌شود که به روایت حقیقت و مقاومت در برابر اشغالگری می‌پرداخت. شهادت او در بمباران غزه به شدت در میان فلسطینی‌ها و فعالان جهانی عرصه فرهنگ و حقوق بشر بازتاب داشت و مایه اندوه و خشم از ادامه سرکوب فرهنگی و انسانی در فلسطین گردید.
*هبه ابوندا (هبه کمال صالح ابوندا) شاعره، رمان‌نویس و متخصص تغذیه فلسطینی. شهادت ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳ در حمله هوایی اسرائیل به خان یونس در نوار غزه.
او در ۲۴ ژوئن ۱۹۹۱ در مکه عربستان به دنیا آمد. او شاعره و نویسنده‌ای خلاق بود که آثار منظوم و منثور فراوانی در حمایت از آرمان‌های فلسطین نوشته بود. از جمله موفقیت‌های او کسب رتبه اول داستان کوتاه در فلسطین و مقام دوم در جهان عرب با «جایزه خلاقیت شارجه» است. هبه ابوندا فارغ‌التحصیل رشته‌های بیوشیمی و تغذیه بالینی از دانشگاه‌های غزه و الازهر بود و در آموزش و پرورش فعالیت می‌کرد.
این نام‌ها تنها چند نفر از اهالی فرهنگ بودند که به دست نیروهای رژیم صهیونیستی ترور شدند. در همین بررسی کوتاه می‌بینیم که از سال ۱۹۴۸ تاکنون ده‌ها خبرنگار فلسطینی و خارجی توسط نیروهای اسرائیلی کشته شده‌اند. قتل‌های هدفمند گسترده و بمباران محل‌های حضور خبرنگاران در غزه به ویژه پس از ۲۰۲۳ افزایش یافته است. در برخی موارد مانند حمله به خودروی رسانه‌ای زیر بیمارستان العوده در ۲۰۲۵، خبرنگاران آشکارا هدف گرفته شده‌اند که پنج نفر در آنجا جان باختند.
گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی و رسانه‌ها تأکید دارند که بسیاری از این قتل‌ها با هدف جلوگیری از انتشار اخبار واقعی و خاموش کردن صدای فلسطینی‌ها صورت می‌گیرد. در کنار این ترورها و نسل کشی آشکار، تخریب آرشیوهای هنری، کتابخانه‌ها و موزه‌های فرهنگی نیز به نابودی هویت فرهنگی فلسطینیان منجر شده است.
در مجموع، از بدو تأسیس اسرائیل تاکنون، هدف قرار دادن فعالان رسانه، فرهنگی و هنری به شکلی منظم و نظام‌مند در سراسر جهان ادامه داشته است. این ترورها عمدتاً به دلیل نقش این افراد در افشای واقعیت‌ها، نقد سیاست‌های اسرائیل، بیان آشکار نسل‌کشی و تجاوزهای این رژیم و دفاع از هویت مردم فلسطین صورت گرفته‌اند. بسیاری از این پرونده‌ها هنوز به نتیجه نرسیده یا عاملان آن مشخص نشده‌اند. واقعیت این است که نور حق خاموش نمی‌شود؛ و برداشتن پرچم حقیقت در برابر رژیمی چنین پلید شجاعتی می‌طلبد که در زنان و مردان آزاده جهان می‌توان دید.
نظرات کاربران