مراودات علمی ما با جهان درباره فلسفه ایرانی،در سال‌های اخیر کم شده است
به گزارش خبرنگار مهر، ماجرای مصادره مفاخر ایرانی داستان طول و درازی است که به امروز و دیروز مربوط نمی‌شود. از دهه‌ها پیش بارها کشورهای عربی منطقه و ترکیه به دنبال معرفی مفاخر ایرانی به عنوان مفاخر کشور خود بوده اند. روزی مولانا را به واسطه وجود مزارش در قونیه به عنوان شاعر ترک زبان معرفی کرده اند و روز دیگر فارابی را به عنوان دانشمند ترک، در حالی که فارابی در فاراب خراسان به دنیا آمده و در سوریه از دنیا رفته است و هیچ نسبتی با ترک‌ها ندارد و در آثار مولا حتی یک بیت شعر به زبان ترکی وجود ندارد و تمامی اشعار این شاعر به فارسی است.
همانطور که برخی کشورهای عربی به واسطه رساله‌ها و کتبی که ابن‌سینا به زبان رایج زمان خود که زبان عربی بوده نوشته است او را به نام دانشمند عرب معرفی کرده اند در حالی که ابن‌سینا هیچ گاه از مرزهای سرزمین ایران خارج نشد و ولادت و مماتش در ایران زمین رقم خورده است، حالا ترکیه بار دیگر با ادعای ترک بودن این دانشمند سریالی چند قسمتی از زندگینامه ابن‌سینا با عنوان «ابن‌سینا نابغه کوچک» تولید کرده و هم اکنون در حال نمایش است. فیلم که به وضوح این دانشمند ایرانی را به عنوان اندیشمند ترک معرفی می‌کند.
پر واضح است ترک‌ها و دیگر مللی که مفاخر ایرانی را به نام خود می‌زنند به دنبال هویت سازی و برند سازی از این طریق هستند. آنها به درک درستی از لزوم توجه به مفاخر و اندیشمندان برای قدرت گرفتن در صحنه جهانی با پشتوانه‌های تاریخی و علمی و فرهنگی هستند و از هر وسیله و ابزاری برای رسیدن به این هدف استفاده می‌کنند.
ساخت سریال ابن‌سینا و پخش آن در ترکیه آن هم درست در ایام بزرگداشت مقام ابن‌سینا در ایران بازتاب‌های گوناگونی داشته است. اگرچه ۴۰ سال پیش در ایران نیز سریال ابن‌سینا با بازی درخشان امین تارخ و با تصویری زیبا از زندگی او ساخته شد اما به نظر می‌رسد اقداماتی که باید برای معرفی این دانشمند ایران در سطح جهانی به نام اندیشمندی فارسی زبان و ایرانی صورت می گرفته است کافی نبوده است.
موضوعی که انشالله رحمتی رئیس بنیاد ابوعلی سینا نیز در گفتگویی که با خبرنگار مهر داشته نیز آن را تصدیق کرده و گفته است: به نظر می‌رسد از سوی ما غفلت شده و معرفی این اندیشمندان اولویت ما نبوده است و کاری که می‌خواستیم انجام بدهیم ندادیم که حال فغان و فریاد بر می‌داریم ابن‌سینا را عرب‌ها و ترک‌ها گرفتند.
وی اگرچه بخشی از این غفلت را عدم حضور اساتید جوان ما در کرسی‌های اسلام شناسی و ایران شناسی دانشگاه‌های مطرح دنیا می‌داند که آنچه مشهود است ما در داخل کشور و در زمینه معرفی این اندیشمندان حتی به نسل جوان نیز کار جدی‌ای نکردیم و از مهمترین ابزار یعنی هنر نیز استفاده شایسته ای نداشتیم. بدون شک وجود داستان زندگی، سرگذشت و زندگینامه جذاب بسیاری از این اندیشمندان در هر کشوری دست مایه ساخت تولیدات بی شمار فرهنگی قرار می‌گرفت چنانچه در این سال‌ها اخیر بسیار دیده ایم کشورهایی که نه تاریخی به بلندای تاریخ ایران دارند و نه سبقه فرهنگی چون کهن سرزمین ایران اما چگونه با تولید مداوم سریال‌های تاریخی توانسته اند خود را در حافظه تاریخی مردم جهان تثبین کنند و از این جهت جایگاهی برای خود کسب کنند.
رئیس بنیاد ابوعلی سینا اشاره‌ای به نکته دارد که ابن‌سینا به عنوان شخصیتی جهانی و مایه فخر جهانیان تنها متعلق به ایران نیست اما در عین حال اختصاصش به ایران باید حفظ شود. وی در اینباره گفت: چگونه می‌تواند این اتفاق بیفتد؟ اینکه نشان دهیم ابن‌سینا در ایران زنده است. حال اگر نسبتی با اندیشه ابن‌سینا نداشته باشیم ولو در ایران هم باشد فایده و تأثیر ندارید. لذا باید نشان دهیم ابن‌سینا در ایران زنده است و فهمیده می‌شود.
در معرفی ابن‌سینا ضعیف عمل کرده ایم
وی با تاکید بر شناساندن ابن‌سینا بیان کرد: کسانی که ابن‌سینا را می‌فهمند در ایران پرشمارتر از هر جای دیگری در دنیا هستند و کسی تردیدی در این مورد ندارد. این افراد هر قدمی که برای شناخت ابن‌سینا در ایران بردارند چه در داخل و خارج، ایرانی بودن ایشان را اثبات می‌کند.
رحمتی در خصوص اقدامات صورت گرفته با کشورهای همسایه در زمینه توسعه همکاری‌ها برای معرفی ابن‌سینا به عنوان چهره‌ای ایرانی بیان کرد: ما با کشورهای دیگر مثل ترکیه، ازبکستان و تاجیکستان ارتباط داریم و تفاهم نامه‌هایی با یکدیگر به امضا رساندیم که خوب است در این مراودات جایگاه متفکران ایرانی در شناخت مقام ابن‌سینا محرز می‌شود اما متأسفانه ما به دلایل مختلف از جمله همین مشکلاتی که در ارتباط با خارج از کشور داریم خیلی ضعیف عمل کرده ایم. مثلاً کمتر اساتید ما در دانشگاه‌های خارج می‌توانند حضور پیدا کنند یا اساتید خارجی کمتر امکان حضور در ایران را دارند و این آسیب جدی می‌زند. باید این طور باشد که در کرسی‌هایی که درباره فلسفه ایرانی و اسلام شناسی است اساتید ما حضور پیدا کنند و یکی دو ترم و حتی چندین سال در آن کشورها و دانشگاه‌ها بمانند و روایت دست اولی از ابن‌سینا را ارائه کنند اما در سال‌های اخیر این مراودات کم شده و بنابراین ممکن است کسانی که رقیب‌های منطقه‌ای ما هستند مثل عرب‌ها و ترک‌ها با دسترسی و ارتباطات بیشتری که دارند از نفوذ خود درباره معرفی دانشمندان استفاده کنند.
نظرات کاربران