راه آهن، بهترین شیوه صادرات به کشورهای CIS

بازار؛ گروه بین الملل: مدیرعامل شرکت ایمیدرو روز چهارم شهریور ماه در جریان نشست مشترک با رئیس انجمن متالوژی ازبکستان از آمادگی ایران برای صادرات آهن اسفنجی به این کشور خبر داد. محمد آقاجانلو ضمن اشاره به احداث کارخانه آهن اسفنجی در قزاقستان توسط متخصصان بخش معدن و صنایع معدنی ایران، گفت: صادارت خدمات فنی و مهندسی برای ساخت کارخانه آهن اسفنجی در ازبکستان نیز می تواند از دیگر محورهای همکاری این دو کشور باشد.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اینکه ایران ظرفیت تولید ۵۰ میلیون تن فولاد و صادرات بیش از ۱۰ میلیون تنی با استفاده از تکنولوژی ایرانی را دارا است؛ افزود: بنابر درخواست ازبکستان؛ شرکت های ایرانی می توانند تامین کننده محصولات فولادی مورد نیاز کشور مقصد باشند. وی با بیان اینکه در زمینه صادرات مس و آلومینیوم نیز آماده همکاری هستیم؛ گفت: ایمیدرو در حوزه بنادر جنوب کشور نیز دارای زیرساخت و ظرفیت های قابل توجهی برای گسترش تبادلات تجاری با کشورها است.

در ادامه این نشست، رئیس انجمن متالورژی ازبکستان با ابراز امیدواری از تامین نیازهای فولادی شرکت های ازبکستانی توسط تولیدکنندگان ایران؛ گفت: خرید خوراک فولاد از شرکت های ایرانی تا ۳۰۰ هزار تن تا پایان سال میلادی هدفگذاری شده است. «گلباخور توجیمیرزایوا» همچنین افزود: از طرف انجمن متالورژی که ۱۷ شرکت را تحت پوشش خود دارد؛ آماده امضای تفاهم نامه توسعه همکاری ها هستیم.

توسعه شبکه و ترانزیت ریلی همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار داشته و ذیل برنامه هفتم توسعه نیز بر آن تاکید شده است

اما اکنون این سوال مطرح می شود که بهترین شیوه حمل محصولات حجیم معدنی و شمش های فلزات که از وزن بالایی برخوردار هستند به کشورهای هدف چیست؟ آیا اساس چنین اقداماتی از طریق جاده امکانپذیر خواهد بود؟

لزوم هم افزایی راه آهن و ایمیدرو در توسعه صادرات فولاد ایران به CIS

توسعه شبکه و ترانزیت ریلی همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار داشته و ذیل برنامه هفتم توسعه نیز بر آن تاکید شده است. از سوی دیگر، صادرات و ترانزیت محصولات معدنی و سنگین نیز با توجه به حجم و تناژ بارگیری آنها، تنها از طریق راه آهن یا کشتی میسر است و امکان استفاده از حمل و نقل جاده ای برای محصولاتی چون سنگ آهن، شمش فولاد یا آلیاژهای آلومینیوم وجود ندارد.

علیرغم تمامی محدودیت های موجود به ویژه مشکلات ناشی از تحریم سال های اخیر و کمبود ناوگان ریلی، راه آهن در دولت چهاردهم موفق به توسعه ترانزیت و صادرات ریلی به کشورهای هدف شده است. راه آهن موفق شد سال گذشته با حمل ۵ میلیون تن بار ترانزیتی و صادراتی رکورد تازه ای در این بخش از خود به جای بگذارد. در سال جاری نیز هدف این شرکت برای رشد ترانزیت و صادرات روی رقم ۸ میلیون تن هدفگذاری شده است.

تغییر در مولفه های فرهنگ عمومی، تنوع بخشی به شیوه های حمل کالا و حرکت به سمت توسعه استفاده از ریل به جای جاده می تواند انقلابی بزرگ در صادرات کشور ایجاد نماید

نکته مهم اینکه بنا بر اعلام جبارعلی ذاکری، مدیرعامل راه آهن، صادرات و ترانزیت ریلی به ازبکستان طی یک سال گذشته به بالای ۲ میلیون تن افزایش یافته و با توجه به توسعه ناوگان ریلی طی یک سال گذشته، امکان رشد این حجم به شرط بازاریابی مناسب از سوی صاحبان بار و شرکت های متولی همچون ایمیدرو از طرق شبکه ریلی فراهم شده است.

همکاری های ریلی میان راه آهن های ایران و قزاقستان نیز طی ماه های اخیر رشد چشمگیری داشته و تفاهمنامه ای بر سر تعرفه های مشترک میان دو طرف برای توسعه مبادلات ریلی به امضا رسیده که هزینه حمل محصولات صادراتی ایران به قزاقستان را تا حد زیادی کاهش خواهد داد.

لزوم توسعه فرهنگ استفاده از ریل در کشور

علیرغم تمامی فرصت های مطرح شده، نگاه سنتی کشور ما به حمل و نقل ریلی، یکی از بزرگترین موانع پیش رو در توسعه ترانزیت ریلی محسوب می شود. در حالیکه حمل بار از طریق ریل از منظر ایمنی و قیمت تمام شده بسیار مقرون به صرفه تر از جاده محسوب می شود، طی چند دهه گذشته، معمولا محصولاتی از طریق شبکه ریلی به سمت کشورهای CIS (ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، مولداوی، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان به عنوان عضو وابسته، و اوکراین کشور بنیان‌گذار و مشارکت‌کننده) حمل شده اند که حمل آنها از پیش از انقلاب آغاز شده و همچنان جریان بار آنها ادامه دارد.

زمان سیر قطار از استان سین کیانگ چین تا مرز سرخس در ایران تنها ۱۵ روز زمان خواهد برد و حال آنکه، همین زمان از طریق دریا، بین ۲۰ الی ۳۰ روز کاری زمان خواهد بود که در برخی موارد این رقم به بالای ۴۰ روز نیز خواهد رسید

عدم مشارکت کافی شرکت های بازرگانی در توسعه ترانزیت ریلی و استفاده از ناوگان ریلی برای تراتزیت یا صادرات، متاسفانه منجر به عدم توانایی در استفاده از این ظرفیت بزرگ برای توسعه صادرات کشور شده است. لذا، تغییر در مولفه های فرهنگ عمومی، تنوع بخشی به شیوه های حمل کالا و حرکت به سمت توسعه استفاده از ریل به جای جاده می تواند انقلابی بزرگ در صادرات کشور ایجاد کند.

نکته مهمی که در این مسیر باید به آن توجه داشت اینکه حتی در بسیاری از مسیرهای بین المللی، سرعت حمل ریل از کشتی به مراتب بیشتر است و مواردی چون تحریم ها نیز خللی در کار شرکت های بازارگانی ایرانی ایجاد نخواهد کرد. به عنوان مثال، زمان سیر قطار از استان سین کیانگ چین تا مرز سرخس در ایران تنها ۱۵ روز زمان خواهد برد و حال آنکه، همین زمان از طریق دریا، بین ۲۰ الی ۳۰ روز کاری زمان خواهد بود که در برخی موارد این رقم به بالای ۴۰ روز نیز خواهد رسید.

به نظر می رسد علاوه بر شرکت راه آهن، وزارتخانه های مرتبط همچون وزارت راه و شهرسازی، وزارت بازرگانی و وزارت خارجه به عنوان نهادهای دخیل در امر صادرات و واردات کشور نیز می بایست با استفاده از تبلیغات گسترده، مزایای استفاده از شبکه ریلی برای توسعه مبادلات خارجی را برای بازرگانان تبیین کنند. بدیهی است که در صورت تشریح صحیح موارد یاد شده، میزان جذب سرمایه برای توسعه شبکه ریلی کشور نیز افزایش خواهد یافت.